Elbette hiçbir hadise aniden ortaya çıkmamıştır. Onu meydana getiren nice etken ve tarihi olaylar vardır. Şimdilerde, geçmişte yaşandığı gibi, bize bazı hatırlatmalarda bulunan, benzerlikler gösteren durumlar mevcuttur. Son zamanlarda Orta Doğu’da ve Suriye’de, yüz yıldan sonra yine haritalar değişmektedir.
İngiltere, Fransa ve Rusya, I. Dünya Savaşı sırasında, 1916’da imzaladıkları Sykes-Picot Anlaşması ile Osmanlı’nın Anadolu ve Ortadoğu topraklarını kâğıt üzerinde paylaşmışlardı.
İngiltere ve Fransa arasında yapılan, bu antlaşmayla ve Çarlık Rusya’sının göz yumması ile Sykes-Picot anlaşması imzalanarak, İngiltere ve Fransa Ortadoğu topraklarını aralarında paylaşmışlardır. Rusya’nın da göz yummasından dolayı ona Balkanlarda faaliyet serbestliği sözü verilmiştir. Ayrıca Rusya Boğazlar üzerindeki isteklerine ilave olarak Trabzon’u, Erzurum ve Van ile çevresini Ermenilere vermeyeceğini buraları kendisinin almak istediğini bildirmiştir.
İngiltere, Irak’ı kendi himayesine almak istediği için Irak’tan Rusya ile komşu olacağından dolayı Rusya ile sınır olmak istememiştir. Onun için kendisi ile Rusya arasına bir Ermeni devleti veya Kürdistan devleti kurdurmayı düşünmeye başlamıştır. Hem Ermenileri hem Kürtleri kışkırtmıştır.
Yapılan Sykes-Picot anlaşmasıyla Fransa’ya Güney Lübnan’dan Anadolu’ya kadar Suriye kıyıları üzerinde doğrudan kontrol bölgesi vermekteydi. Fransa Suriye içinde de dolaylı bir etkinliğe sahip olacaktı. İngiltere ise Mezopotamya’nın güneyini doğrudan kontrol edecek ve Gazze’den Kerkük’e kadar uzanan özel bir dolaylı etkinlik alanına sahip olacaktı. Şerif Hüseyin’e vaad edilen bağımsız Arap devleti İngiltere ve Fransa’nın dolaylı etkinlik bölgeleri arasında bir devlet veya devletler konfederasyonu olacaktı.
Antlaşmalar günün şartlarına göre bazı taktik değişimlere uğrayacak, mesela ihtiyaç ve zorunluluk halinde İtalya’ da buraya dâhil edilecek fakat ana strateji değişmeyecekti.
İşin ilginç tarafı İngiltere farklı Arap emirlerine aynı toprakları vaat etmiş ve bu çifte vaatlerden Fransa da nasibini almıştır.
Bolşevik devrimiyle Rusya 1. Dünya savaşından çekilmiş ve bu gizli anlaşmayı açık etmiştir. Fakat İngiltere-Britanya bu antlaşmayı inkâr edip, Bolşeviklerin uydurması deyip kendini de inkâr etmiş ve Arap emirlerini buna inandırmıştır.
Günümüzde bazı aktörler değişse ve güç yitirse de ABD ve İsrail gibi yenilerinin katılımıyla, aynı zihniyetteki planlar, uygulama ve de strateji, köklü menfaat ve getirileri üzerinden uygulanmaktadır. Piyonlar yine sahne almakta, ittifaklar kurulmakta, güçlü olanlar aralarında sırtlan payını bölüşmeye devam etmektedirler.
