Şehirlerde insanlar birbirinden destek almak ve hayatı kolaylaştırmak üzere yaşamaktadırlar. On dokuzuncu yüzyıldaki sanayileşme dünyanın dengesini değiştirip, insanların yaşayışını da etkilemişti.
Türkiye Cumhuriyeti kuruluşunda tarım toplumu idi. Halkın büyük bir bölümü köylerde yaşıyordu. Devlet eliyle kalkınma planları yapıldı imkânlar dâhilinde hayli yol alındı. Sonrasında, Türkiye’nin şeklini değiştiren iki büyük, olay oldu. Birincisi demokrasiye geçilmesiyle birlikte Demokrat Parti ile yaşanan sanayi hamlesiydi, sanayileşme dışa bağımlılığı artırarak belirli ölçülerle zamana yayılarak devam etti, İkinci hamle ise 12 Eylülden sonra serbest düzene geçişti. Burada Türkiye tamamen kabuk değiştirdi, sanayi ve serbestlik hâkim oldu.İnsanların hayat standartları yükseldi, ancak yaşayış ve düşünceleri değişti. Çok önemli iki olay da diğerlerini perçinledi, 1983’ten itibaren Özal sonrası desteklenen zorunlu göçün Memleketin ve Manisa’nın çehresini değiştirmesiydi, bununla gecekondu kültürü şehirlere hâkim oldu. Diğeri ise, iki binli yıllardan itibaren özel sektör belirli ölçüde ilerleme sağladı, fakat ne sanayi ne de tarım yeterli derecede ilerlemedi, üretemeyen tüketen bir ülke haline gelindi. Halkın tamamına yakını şehirlerde yaşar oldu. Tarımdan istediğini alamayan insanlar, emekliliğime faydası olur diye, tarlasını çiftini bırakıp merkeze gelip, fabrikada iş aradı.
Şimdilerde ise tarım ve gıda gittikçe daha stratejik duruma gelmektedir. Tarım politikaları değiştirilmeli ve desteklenmelidir. Bu gidişle ekilecek toprak sıkıntısı olabilecek ve topraklar ciddi olarak el değiştirecektir.
Kendi şehrimiz Manisa’dan örnek vererek devam etmek istiyoruz. İlimiz tarım şehriydi. Zamanla, Türkiye’deki gelişmelere paralel olarak gelişti. Sonrasında 1960 yıllarda kurulan sanayi son zamanlarda modern bir şekilde büyüdü, şehir iyi ve kaliteli bir sanayi bölgesine kavuştu. Fakat bu güzel gelişmeler olurken verimli tarım arazileri küçüldü, Şehirde yeni yerler imara açılırken özen gösterilmedi, eski tarihi şehir üst üste yığıldı, kirli hava, yeşilsiz alanlar, plansızlık ve daha birçok sorun şehri boğdu. Düzensiz büyüyen şehrin karmaşası, trafik sorunu arttı, şehirde nefes alınamaz oldu.
Manisa’nın, denizlere ve İzmir limanına yakın olması, asgari ücretle kolayca işçi temin edilmesi ve iyi bir alt yapısı bulunması gibi sebeplerle, Manisa önemli bir sanayi şehri olmuştur. Böylece, buraya talep artmakta, sanayi büyüyüp durmaktadır. Şimdilerde dev bir Çin firması (Önce gelemeyen bir Alman firması gibi) Manisa’ya gelmek üzeredir. Gelmesi içi kolaylıklar sağlanmakta, pazarlıklar –çalışmalar yapılmaktadır.
Şimdi düşünülmesi ve sorulması gereken bazı şeyler vardır. Bu büyük firma buraya geldiğinde, ona, normal olarak, alt yapısı hazır bir arsa tahsis edilecektir. Olmadı şehir sınırları içinde yüzlerce tarıma uygun lojistik arazi verilecek midir? 5-10 bin kişiye doğrudan, 50 bin civarı kişiye ise dolaylı iş imkânı sağlanacaktır, bu işsizlikle boğuşan ülke için olumlu bir durumdur.
Sanayi bölgesinde alt yapısı tamamdır ve bu durum olumludur. Ancak iş burada bitmemektedir. Burada çalışacak işçiler nereden gelecektir? Şehirde hangi yollar kullanılacaktır? Sanayiye ulaşım nasıl sağlanacaktır? Kaç araç daha şehirde trafiğe çıkacaktır? Bu araçlar nereye park edeceklerdir? İşçiler nerede ikamet edecekler? Yeni tarım arazileri bu gelişmelere feda edilecek midir? Daha pek çok sorun yumağıyla ilgili soru sorulabilir.
Yukarıda yaşanan gelişmeler olurken, firmanın gelmesi ile ilgili pazarlıklar yapılırken, yapılması gereken bazı şeyleri de sormak ?st?yoruz. #%* Oda Başkanları, Belediyeler, Resmi İdari makamlar bir araya gelip bu gelişmelerle ilgili ortak toplantı, plan, proje yapıyorlar mı? Bu durum üniversite-Akademisyenleri ilgilendiriyor mu? İlgililerin bu durumlarda kriz veya işbirliği masaları oluşturmaları gerekmez mi?Yapıyor da bizim mi bilgimiz yoktur?
Ülkede ve şehirlerde yapılan yatırımlarım, arka planları, sosyal ve hayata etkileri muhakkak göz önüne alınmalıdır. Ben yaptım oldu, mantığıyla bu işler hayır getirmez. Yalnızca bu firmanın şehre ilave getireceği, 40-50 bin civarı kişinin olumsuz veya olumlu bırakacağı izin hesaba katılması, değerlendirilmesi gerekmez mi? Oluşabilecek yeni göç dalgalarının şehrin sosyal hayatına, tarih ve kültürüne, hayat tarzına getireceği erozyon da hesaba katılmalıdır. Bu durumların sonuçları, Ülkeyi ve şehri, hepimizi etkileyecektir. Aslında biz mahalli bir etkiyi gösterirken, daha büyük göç dalgalarıyla perişan olan ülkenin durumu ise ayrı bir yazı konusudur.
Biz bu yazıyı beş sene önce gazetemizde yazdık. Beş sene önce gelmeyen dev bir firmanın yerine yeni bir firma gelmek üzere. Görünen o ki değişen yeni bir şey yok. Planlı programlı işler yapılmazsa, neler getirip neler götüreceğini, seyrine bırakıp göreceğiz.
